Gepubliceerd op: 27 november 2019

Wat te doen na het overlijden van een dierbare?

Na het overlijden van een dierbare, begint een administratieve molen te draaien. Hieronder vind je enkele antwoorden op praktische vragen die we onder andere konden lezen in De Tijd.

Na de vaststelling van een arts, moeten verscheidene instanties op de hoogte worden gebracht. In de eerste plaats de burgerlijke stand van de gemeente. Het is vaak de begrafenisondernemer die dit op zich neemt. Andere instanties die je bijvoorbeeld op de hoogte moet brengen, zijn het ziekenfonds, de directie voor inschrijvingen van voertuigen (DIV) en de verzekeringsmaatschappijen (via ons kantoor). Hier speelt je uitvaartverzekering een belangrijke toegevoegde waarde.

Banken blokkeren de rekeningen van de overledene

Bovendien moeten de erfgenamen de bank(en) van de overledene contacteren. Die zullen onmiddellijk de rekeningen van de overledene blokkeren. De bank, die het bedrag van de saldi op de rekeningen moet doorspelen aan de FOD Financiën, zal zich baseren op de saldi op de avond vóór het overlijden. Je kan facturen bij de bank binnenbrengen die gerelateerd zijn aan het overlijden van de overledene, zoals begrafeniskosten of ziekenhuisfacturen. Die zullen dan via de rekening van de overledene betaald worden. Ook een bedrag voor onderhoudskosten voor de overblijvende partner - huwelijkspartner of wettelijk samenwonende partner – kan worden vrijgegeven. Dat bedrag kan maar bij één financiële instelling worden aangevraagd, en niet bij elke financiële instelling waar de overledene tegoeden had. Het voorschot mag niet meer bedragen dan de helft van wat er op de zicht- en spaarrekening staat op het ogenblik van overlijden, met een maximum van 5.000 euro. Op de geblokkeerde rekeningen kunnen nog stortingen gebeuren.

Ook de effectenrekening wordt geblokkeerd tot de bank op de hoogte is gebracht van wie de wettige erfgenamen zijn. Aandelen die de overledene bezat, kunnen tijdens de blokkering van de effectenrekening verkocht worden, op voorwaarde dat alle erfgenamen samen daarvoor een rechtsgeldige opdracht geven aan de bank. Bij de effectenrekening wordt een andere waarderingsmethode gehanteerd om de erfbelasting te bepalen dan bij een zicht- en spaarrekening. Terwijl bij die laatste het saldo op de avond vóór overlijden geldt, heb je bij de effectenrekening de keuze. Concreet kunnen de erfgenamen kiezen uit drie data waarop ze de waardering van de portefeuille baseren: de slotkoers op datum van het overlijden, de slotkoers één maand na het overlijden of de slotkoers twee maanden na het overlijden.

De rekeningen kunnen gemakkelijk enkele weken geblokkeerd zijn. Ze worden gedeblokkeerd zodra de bank officieel op de hoogte is van wie de wettige erfgenamen van de overledene zijn en hoe de verdeling van de nalatenschapstegoeden geregeld wordt. Daarvoor moet de bank onder meer een attest voor erfopvolging ontvangen.

Aangifte binnen 4 maanden na overlijden

Zodra iemand overlijdt, moet een aangifte van nalatenschap binnen 4 maanden worden ingediend bij het Vlaams, Brussels of Waals Gewest, afhankelijk van de regio waar de overleden persoon woonde. Gedurende de indieningstermijn kunnen de erfgenamen nog verbeteringen aanbrengen aan het aangifteformulier. Dat betekent dus dat de administratie het dossier pas begint te verwerken vier maanden na het overlijden. Als je de aangifte te laat indient, is er een belastingverhoging verschuldigd. Op eenvoudig verzoek kan je wel een uitstel van indiening van de aangifte voor een termijn van twee maanden bekomen. Een verzoek tot uitstel van meer dan twee maanden moet worden gemotiveerd.

De aangifte moet gebeuren door alle wettelijke erfgenamen, aangeduid door de wet, en alle legatarissen, aangeduid door een testament, van de overledene. Zij kunnen elk apart aangifte doen, maar in de praktijk gebeurt dat vaak door één gezamenlijke aangifte. Er kan daarvoor ook een notaris worden ingeschakeld.

Hoe bereken je waarde van woning en inboedel?

Voor de waarde van de inboedel wordt vaak gekeken naar de verzekerde waarde in de brandverzekering. Voor 'gewone' inboedels zonder specifieke of extra hoge inboedelverzekering, wordt doorgaans een waarde aanvaard tussen 5 en 20 procent van de verzekerde waarde. De inboedel van bejaarden kan je vaak zelfs voor nog minder aangeven of zelfs pro memorie 'zonder waarde' vermelden. Zorg in dat geval wel voor een bewijs, bijvoorbeeld van een kringloopwinkel, of neem foto's van de inboedel.

Wil je meer weten over successieplanning en de uitvaartverzekering, aarzel niet om contact op te nemen met ons kantoor.